Natuur in de hoofdrol bij modernisering van De Vuurpijl

Wonen aan de rand van de Veluwe, in een karakteristieke villa uit de jaren '30 met een heerlijke bostuin - dat is elke dag genieten. Met architect Sjoerd Schaapveld van Lab-S bespraken de eigenaren van De Vuurpijl hun wensen om hun woning niet alleen uit te breiden maar ook verregaand te verduurzamen, zodat zij gasloos konden wonen.

Amsterdamse School-stijl

De Vuurpijl is een van de vrijstaande woningen die de architect A.H. van der Waal in dit bosrijke buitengebied ontwierp. Kenmerkend voor zijn ontwerpen zijn de Amsterdamse School-elementen: steile daken, decoratief metselwerk en opvallende schoorstenen. Van der Waal hechtte waarde aan functionaliteit en gebruikte traditionele bouwmaterialen, zoals natuursteen en baksteen. In de jaren '80 kreeg de woning een aanbouw, die door gebrek aan typerende vormgeving de helderheid en zeggingskracht van het geheel verzwakte.

Gasloos en duurzaam wonen à la jaren '30

Om de woning van het gas af te kunnen halen, stond Schaapveld voor de uitdaging een flink aantal verduurzamingsmaatregelen in zijn verbouwingsontwerp op te nemen. Het ging daarbij onder meer om isolatie van de kap, gevel en vloer, het aanbrengen van nieuwe buitenkozijnen met triple isolatieglas en de aanleg van ventilatie met warmteterugwinning, zonnepanelen en een warmtepomp. Maatregelen die bij nieuwbouw inmiddels vanzelfsprekend zijn, maar bij een jaren '30 woning vragen om slimme inpassing en creativiteit. De verbouwing gaf de bewoners direct de gelegenheid om (met subsidie van het waterschap) een hemelwateropvang met filtersysteem te installeren. De toiletten, wasmachine en tuinsproeiers functioneren op hemelwater en zijn volledig losgekoppeld van het riool. Overtollig hemelwater gaat via drie waterputten in de tuin (gefinancierd door de gemeente) de bodem in.

Oude & nieuwe situatie

Bijgebouw met werkplekken

De eigenaren wilden de woning uitbreiden en daarmee de originele architectuur beter uit de verf laten komen. Zij droomden van een uitbreiding van het woonhuis met een op de tuin gerichte woonkeuken en twee aantrekkelijke werkruimtes. Architect Sjoerd Schaapveld maakte een ontwerp waarbij de eerdere aanbouw werd vervangen door een nieuw bijgebouw; een houten 'schuur' die los staat van het woongedeelte en zich daarmee duidelijk onderscheidt van het hoofdgebouw. In het bijgebouw kwamen de nieuwe werkplekken, een bijkeuken en installatieruimte.

Natuur als inspiratie

De nieuwe woonkeuken legt de verbinding tussen de woning en het houten bijgebouw. Aan de buitenzijde valt de bijzondere materiaalkeuze van de keukenaanbouw op. De architect liet zich in zijn ontwerp leiden door de natuurlijke omgeving en bedacht voor de buitengevel van de woonkeuken een bekleding met groene geglazuurde tegeltjes, als verwijzing naar de opvallende 'schilferende' boomschors van de vliegden, die in dit gebied (en ook in de achtertuin van de Vuurpijl) veel voorkomt.

Levendig panorama

Richting bosrand loopt de tuin in hoogte op, door de stuwwallen die hier zo'n 150.000 jaar geleden ontstonden. Die landschappelijke context inspireerde de architect tot het ontwerp van een extra groot, tot in het plafond doorlopend raam in de woonkeuken, waarmee het blikveld naar de achtertuin en het bos aanzienlijk werd verhoogd. Het uitzicht vanuit de keuken, dat voorheen beperkt was tot de tamelijk statische onderkant van de bomen, is nu een levendig totaalpanorama, met mooi invallend licht door de boomtoppen.